Mimari yüksek yapılarda yapının özelliklerine, tipine, kullanım amacına bağlı olarak en güvenilir kaliteli doğru ekipmanların seçimi gerek yapımcı firmaya gerekse asansör firmasına en uygun ekonomik koşullarda çözüm getirmektedir. Aynı zamanda yaşanabilecek problemlerin önceden tespit edilip giderilmesini sağlamaktadır. Kuyuya ve standartlara göre iyi ve doğru malzemelerle montajı tamamlanan tesisler keyifli bir seyahat sunabilir.
Günümüzde yüksek yapılarda hızlı ulaşım için yüksek hızlarda taşıma yapabilecek yeni nesil asansör teknolojileri bulunmaktadır. Yüksek hızlarda ulaşımın sarsılmadan konforlu bir şekilde gerçekleşmesi için sistemin stabilize olması yani dengeli olması çok önemlidir. Kabin, kuyu boşluğunun üst kısımlarına bir veya birden fazla makara üzerine sarılı askı halatlar ile karşı ağırlığa bağlıdır. Çelik tellerin dinamik eşitliğini sağlayabilmek için sektörümüzde birçok halat dengeleme teknikleri geliştirilmektedir. Bunlardan biri stabilize etmek için kullanılan ayrı bir kablo veya zincir ekipmanıdır. Bu kablo ekipmanın ana görevi askı çelik tel ağırlığının dinamik muvazenesini sağlamaktır.
Bir asansörün dengelenmesinde ve güvenliğinde savrulmayı önleyen kılavuz raylar sistemin taşıyıcısıdır. Hareket esnasında kalkış ve duruş ivmeleri kaynaklı istenmeyen hareketlere karşı önlem alınmasında da faydalanılan önemli bir taşıyıcı ve kılavuz sistemdir.
Asansörün stabilize bir şekilde çalışabilmesi için kabinin kapısı ağırlık merkezinin yerini kapıya doğru çekmemelidir. Ağırlık merkezinin yerini koruyor olabilmesi gerekir. Kabin içinde bir tarafta daha fazla yük binmesine rağmen ağırlık merkezinin yerini koruyan bir sistem oluşturulmalıdır. Bütün olasılıklar düşünülerek ölçülerek analiz edilerek montaj için hesaplamalar yapılmalıdır. Eğilme ve gerilme momentleri en iyi şekilde belirlenmelidir. Rayların sisteme en uygun şekilde sabitlenmesinde ray kesitinin belirlenmesinde önemli parametrelerdir. Rayların zamanla sabitliğinin bozulması eğilme ve bükülme risklerinin oluşmasına hatta kırılmalara bile sebep olabilir.
Asansör halatının sistemi dengede tutması için oluşturulan askı sisteminin özellikleri raylarında montajında önemli bir hesaplamadır. Hem raylar için askı halat merkezinin hem de askı sistemi için rayların montajının hesaplamaları çok önemlidir. Bu yüzden tesisatın kurulduğu montaj aşamasında raylar ve rayları sabitlemek için kullanılan mesnetlerin yani konsolların kalitesi dayanıklılığı çok önemlidir.
Van Depremi sonrasında asansörlerin aldığı hasar sebepleri incelediğinde ray bağlantı elemanlarının hasar görmesi nedeniyle rayların da görevini yerine getiremediği gözlemlenmiştir. Rayların çok kaliteli olmasına rağmen dayanıklı, kaliteli ve uygun mesnetler kullanılmadığından hasar gördükleri tespit edilmiştir.
Kılavuz rayların malzemesi aşınmaz. Ama bağlantılarını sağlayan mesnetlerin yer değiştirmesi raylarında pozisyonunu değiştirir. Her asansör projesi aynı değildir. Projeler farklı olunca her projede aynı bağlantı ürünü kullanılmamalıdır.
Yazımıza öncelikle EMA olarak kaliteli ray bağlantı elemanlarımızın avantajlarından bahsederek halat dengelemede konsolların öneminden bahsetmeye devam edeceğiz.
EMA Ray Konsollarının Avantajları
Ray konsolları rayın esneme yapmasına müsaade etmeyecek sabitliğinin bozulmamasını sağlayacak kalitede olması gerekir. Özellikle cıvatalı bağlantı elemanları kullanılmalıdır. Kılavuz rayların bir tarafı betona her iki yönde sabit olarak ray bağlantı elemanlarıyla monte edilir.
Ray konsollarının bir tarafı betona bağlıdır. Çalışan bir malzeme olan beton yeni yapılan binalarda montaj sırasında veya çok kısa bir süre sonra değişim gösterir. Konsolların sayısı ve mesafesi bu değişimler düşünülerek yerleştirilmelidir. Ayrıca kuyuda kurulacak tesisatın özelliklerine göre seçilmelidir.
- EMA olarak farklı özelliklerdeki kuyulara çözüm getirmek için birçok konsol çeşidimiz bulunmaktadır. Her proje için ayarlanabilen, rayı sıkıca tutan, rayın esnemesine izin vermeyen bağlantı elemanları üretmekteyiz.
- Cıvata ve klipslerle sabitlenen ray bağlantı sistemlerimiz bulunmaktadır.
- Ray konsollarımız yandan ağırlık bölmeleri sertifikalı metal saclardan imal edilmektedir ve galvaniz kaplıdır. Cıvatalı bağlantıdır ve kaynaksızdır.
- Ürünlerimizin en büyük avantajı tüm parçaların set halinde üretilmesidir. Örneğin proje alanında yandan ağırlıklı bir asansör sistemine ihtiyacı varsa ray arası sabit yandan ağırlık bölmesi ve asansör ray konsolları ile tırnak cıvata dübel ihtiyacının tamamını kapsayan geliştirilmiş yandan ağırlık bölmeli settir.
- Rayların montajı sırasında veya betonda değişim olduğunda kesilip yeni değişime uygun hale getirilmesi gerekmeyen konsollar üretmekteyiz. Her proje uyum sağlayacak tasarımlar geliştirdik. Özel tırnak tasarımlarımız bulunmaktadır. Bu da malzemeyi uygun hale getirmek için işlem yapılmasını engeller. Böylece deforme olmayan bağlantı elemanları parçaları ile sistem monte edilmiş olur. İşlem yapılmış her mesnet sistemde risk oluşturur.
- Kullanılıp eskiyen cıvata kolaylıkla değiştirilebilme özelliğine sahiptir. Eskiyen küçük parçalar için komple konsolu değiştirmeye gerek kalmamaktadır. Ürünlerimizde her pakete ait bir güvenlik kodu bulunmasının avantajı montaj yapılan kısımdaki her parçanın bir bütün olarak bulunabilmesi demektir.
- EMA bağlantı elemanlarının setlerinde ağırlık barkotlu kodlar bulunmaktadır. Bu özellik ile ürünlerimizde her paketimizin kendine ait bir güvenlik kodu olur. Setlerimiz güvenliğini uzun yıllar sürdürür.
- EMA tarafından üretilen konsollarda kırılma ve çatlama riski bulunmamaktadır. Sismik yükler anında veya deprem anında kırılmaya dayanıklı bir hammaddeden üretim yapmaktayız.
- EMA ray bağlantı elemanları montaj günü hava ve sıcaklık durumu risklerine göre çözüm getirilmesi gerekmediğinden montajın zamanında işi aksatmadan yapılmasını sağlar.
- Her projenin bir teslim tarihi vardır. Ray bağlantı elemanlarımızın set halinde olması yapım ve montaj aşamasında kurulan sistemin güvenliğinin sürdürülebilir olmasın avantajıyla projelerin zamanında teslim edilmesini sağlar. Ürünlerimizin kolay paketleme özelliği işletmelere hem zaman kazandırır hem de ekstra parça maliyetlerinden tasarruf sağlatır.
- Rayların çok sağlam bir şekilde monte edilmesini sağladığından binalarda raylar üzerinde ekipmanlar normal hareketini gerçekleştirirken daha az gürültü olmaktadır.
Ülkemizde genelde düşey yönde sarsıntıların olmaması üzerine hesaplamalar yapılır. Ama raylar için önemli şeylerden biri kabinin yatay yönde sarsılmasını bir kuvvet uygulamasını en aza indirmektir. Rayların yanlara doğru açılmasını önlemektir. Aşırı yüklenmelerde veya istenmeyen yüklenmelerde rayların yanlara hareketi rayın sabitliği için risk oluşturur. Bu da sistemin dengesini bozmaya başlayabilmektedir. Rayların yanlara doğru açılmasını önleyecek tek ekipman konsollardır. Kılavuz rayların sabitliğinin periyodik muayenelerde kontrol edilmesi bu yüzden de çok önemlidir.
Halatların dengelemesinde rayların görevi çoktur. Kabin ve karşı ağırlığın sallanmasını iyi ve güvenli bir şekilde önlemesi halatların hasar görmemesinde de etkilidir. Raylar montaj edilirken sabitliği sağlanır. Rayın dik duruşunda herhangi bir deforme olmadığı eğilme veya bükülme olmayacağı kabul edilir. Rayların sabitliğini korumasında çok önemli görevi olan konsolların iyi bir ray tutucu görevini yerine getirememesi halat gerilimin de eşitsizlikler oluşturur.
Beyan yükü, kabin yükü, karşı ağırlığı, dengeleme ağırlığı, tüm ekipmanların yükü, rüzgar yükünün raylara etkisi vardır. Rayların sabitliğinin bozulmaya başlaması tüm ekipmanların görevlerini yerine getirmesini de aksatır. Özellikle yük dağılımında etkili olan halatların görevini aksamasına ve malzemenin hasar görmesine sebep olur.
Asansör taşıma kapasitesi ile gelen kuvvetlerden raylar, motor grubu, kabin, halat ve süspansiyon etkilenir. Motor, kabin, halat ve diğer tüm ekipmanlar raylar referans alınarak monte edilir. Teknolojik özellikleri yüksek kalitede ve kapasitede üretilir. Ama hepsinde rayların sabit olduğu kabul edilir.
Halat gerilimlerini eşitlemek için çelik tellere bağlı diğer ekipmanların fonksiyonel özellikleri ayrıca geliştirilmektedir. Örneğin hareketin iniş kalkış ve duruş ivmelerindeki sınırlar içerisinde tahrikte çift hızlı motorlar kullanılmaktadır. Elektronik bir denetimle hızlanma ve yavaşlama kontrol edilebilmektedir. Bütün teknikler ve geliştirilen cihazlar asansörün çalışmaya başlamasından sonra dengeyi oluşturmak için yapılmaktadır. Hepsi kılavuz rayları referans alarak geliştirilir. Kılavuz rayların rijit olduğu kabul edilerek diğer ekipmanlar monte edilir.
Asansör halatları sistemin stabilize olması için yük dağılımında etkili bir ekipman olarak kullanıldıkça eğilme yorgunluğuna maruz kaldığından zamanla uzama yapar ve hasar görmeye başlar. Asansör hareket ederken aşırı yüklenmeler halatların hasar görmesine sebep olabilmektedir. Kötü bir seyahat gerçekleştirir. Genellikle bunun en büyük sebeplerinden biri montaj hatalarıdır. Rayların montajının yapılmasından sonra sistemde denge bozulmalarında bağlantı elemanlarının rayları nasıl tuttuğu mutlaka değerlendirilmelidir. Çelik teller bazen de temasta olduğu ve birlikte çalıştığı ekipmanlara göre hasar görmeye başlayabilmektedir. Bu durum sistemin dengesini de etkilemeye başlatır.
Asansörlerde en istenmeyen durumlar halatların kopması, tahrik grubu elemanlarının bağlantılarının kopması ve kabinin düşmesidir. Raylar böyle istenmeyen durumlarda güvenlik tertibatının devreye girmesiyle kabinin durdurur. Bu yüzden kuyunun özelliklerine göre güvenli, kaliteli ve doğru malzemelerle montajı yapılmalıdır. Rayların kırılgan olmasını engelleyen hesaplamalar yapılmalıdır. Eğilme ve gerilme hesaplamalarının eksiksiz ve doğru bir şekilde yapılması gerekir. Ray bağlantı elemanlarının en iyi bağlantıyı sağlayarak rayı rijitlemesi çok önemlidir.
Günümüzde son yıllarda çelik teller yerine uzama yapmayan, hava ile temas etmeyen, korozyona karşı yüksek koruma özelliğine sahip, yük taşıma kapasitesi daha fazla olan, yağlama ve bakım gerektirmeyen, kasnakları aşındırmayan, daha iyi enerji tasarrufu sağlayan, daha konforlu seyahat imkanı sunan kayış adı verilen poliüretan kaplı çelik halatlar kullanılmaya başlandı. Sektörümüzde kayışın avantajları az bilindiğinden hala yaygın olarak çelik teller kullanılmaktadır.
EMA imzası taşıyan konsollarla bağlantı sağlayarak raylarınız en iyi şekilde görevini yerine getirsin.